Overslaan en naar de inhoud gaan

Glasharmonica

Glasharmonica

Glasharmonica, K.L. Röllig, Hamburg – Wenen, ca. 1786, inv. 0411

Glasharmonica, K.L. Röllig, Hamburg – Wenen, ca. 1786, inv. 0411

Armonica de verre

Glasharmonica, K.L. Röllig, Hamburg – Wenen, ca. 1786, inv. 0411

Glasharmonica, K.L. Röllig, Hamburg – Wenen, ca. 1786, inv. 0411

In 1761 woonde de Amerikaanse geleerde en latere staatsman Benjamin Franklin in Londen een concert bij op musical glasses, met water gevulde glazen, die klinken door er met natte vingertoppen over te wrijven. Dit concert inspireerde Franklin om een instrument te ontwikkelen dat gemakkelijker was in het gebruik. Hij plaatste een reeks glazen schalen van verschillende formaten van groot naar klein op een horizontale as en verbond de as met een pedaal om de schalen te laten draaien. Op de randen van de schalen bracht hij kleuren aan als herkenningspunt. K. L. Röllig, de bouwer van het afgebeelde instrument, verving de gekleurde randen door verguldsel.

De glasharmonica kende al snel een grote populariteit door de virtuoze uitvoeringen van Marianne Davies, een kennis van Franklin. Met haar spraakmakende optredens werd ook de blinde Marianne Kirchgessner een notoire beroemdheid met sterallures. Dit ontging Wolfgang Amadeus Mozart niet. Hij droeg het kwintet voor glasharmonica, fluit, hobo, altviool en cello (KV617) aan haar op.

Merkwaardig genoeg werden verschillende glasharmonicavirtuozen getroffen door neurotische aandoeningen. Dit gaf het instrument een negatieve connotatie. Uiteindelijk raakte het moeilijk te fabriceren instrument in onbruik en werd het een rariteit in de muziekgeschiedenis.