Hardingfele

De hardingfele of ‘viool van Hardanger’ – een gebied nabij Bergen in Noorwegen – valt op door haar weelderige decoratie. De toets en het staartstuk zijn ingelegd met parelmoer en de klankkast is beschilderd met bloemen in Oost-Indische inkt. Een karig versierde hardingfele beschouwt men dan ook als een onvolmaakt instrument. Binnenin de klankkast van het afgebeelde exemplaar staat de volgende inscriptie: ‘Deze viool werd door mij hersteld, opgefrist en verfraaid in de maand februari, speelman J.C.L. Ruwold 1812’. De hardingfele begeleidt doorgaans dansen. Met haar betoverende klanken speelt ze ook de rol van ‘verteller’. Ze brengt grote helden uit het verleden tot leven en roept de sfeer op van feeën en trollen, wouden en bergen.

De hardingfele wordt zoals de viool met een strijkstok bespeeld. Ze onderscheidt zich van de viool door de aanwezigheid van resonantiesnaren onder de melodiesnaren. Die resonantiesnaren trillen mee met de melodiesnaren. Ze zorgen voor een aanhoudende en rijke klank, die door sommigen zelfs als ‘extatisch’ beschreven wordt. Talrijk zijn dan ook de magische verhaaltjes waarin het instrument figureert. Zo wordt beweerd dat de muziek van de hardingfele voorwerpen van op afstand kan doen bewegen…