Draaiorgel met bewegende figuren

Een van de verrassendste draaiorgels in het MIM is ongetwijfeld dit exemplaar met bewegende figuren. Het is afkomstig uit het zuiden van Duitsland. Vroeger werd het ‘de tandentrekker’ genoemd, omdat de beelden zo geïnterpreteerd werden. In de 19de eeuw boden tandartsen hun diensten aan op markten en openbare plaatsen. Men dacht dat de opvallend krachtige klank van het instrument het gebrul van de patiënten moest overstemmen.

Wanneer we de tafereeltjes van naderbij bekijken, valt echter op dat de patiënten uitsluitend vrouwen zijn en dat ze zeer wreedaardig onder handen genomen worden. Van links naar rechts zien we een vrouw van wie de tong uitgerukt wordt, een andere van wie de mond dichtgesnoerd wordt en nog een andere die opgesloten zit in een ton. De vrouw wordt voorgesteld als roddeltante en feeks, die koste wat het kost het zwijgen moet worden opgelegd. De negerkoning, die oorspronkelijk een jakobsschelp met de tong van de vrouw presenteerde aan het publiek, bevestigt dat. Het musicerende aapje accentueert het spottend markttafereel. Dit draaiorgel werd met andere woorden niet gebruikt bij het tandentrekken, maar zorgde voor volksvermaak op markten en pleinen.