De bouwersfamilie Ruckers was voor de klavecimbelbouw wat Stradivarius was voor de viool. Het MIM bezit 18 klavecimbels en virginalen met de Ruckers signatuur, meteen de belangrijkste verzameling Ruckers instrumenten ter wereld. Dit erfgoed getuigt als geen ander van het hoogstaande niveau van de Vlaamse muziekinstrumentenbouw. Ruckers is de overheersende naam in de klavecimbelbouw vanaf het einde van de 16e eeuw. De leden van deze familie drukten hun stempel op het ambacht en hun faam strekte zich uit tot buiten Europa, tot lang na het stopzetten van hun activiteit.
Gezien de hoge erfgoedkundige waarde van deze 18 muziekinstrumenten werd een project op de rails gezet om ze te bewaren, te bestuderen, te restaureren en te ontsluiten. Het project werd ingediend in het kader van de oproep Behoud van artistiek erfgoed in België, een actieprogramma opgezet door de Koning Boudewijnstichting voor de verankering en het behoud van topstukken van roerend Belgisch cultureel erfgoed. Dankzij een eerste financiering van €60.000 door het Fonds Baillet Latour kon het project van start gaan.
Het Ruckers-project is in handen van Pascale Vandervellen.
Doelstellingen van het project
Onderzoek:
Ondanks hun grote belang werden de 18 Ruckers instrumenten van het MIM nooit grondig onderzocht. Daarom heeft het MIM een voorstel geformuleerd om in een eerste fase elk stuk apart wetenschappelijk te beschrijven en een serie onderzoeken uit te voeren gaande van de traditionele maatneming tot radiografie, scans, dendrochronologie van de klankbodem, analyse van het bedrukte papier, analyse van de verfpigmenten en bindmiddelen op de beschilderde oppervlakken, doorsneden, infraroodbeelden enzovoort. Eens gekoppeld aan gegevens van andere Ruckers instrumenten in publieke en private collecties, kunnen deze onderzoeken een belangrijke, vernieuwende bijdrage leveren aan de organologische kennis.
Restauratie:
In een tweede fase worden de 18 stukken gerestaureerd. De bedoeling is dubbel. Het restauratieproces moet de instrumenten in hun huidige, materiële toestand stabiliseren en meteen ook klaarheid en eenheid brengen in de vormgeving en decoratie van de instrumenten. Sommige stukken werden in de 18e of 19e eeuw immers van een nieuwe afwerking voorzien. Vaak was echter de oorspronkelijke versiering - meestal onder de vorm van bedrukt papier - nog geheel of gedeeltelijk aanwezig onder de verflagen. De uitdaging is om te beslissen of de huidige versiering bewaard zou blijven, terugkeren naar een vroeger stadium of de oorspronkelijke staat te proberen herstellen. De resultaten van de onderzoeken van de eerste fase zijn cruciaal om dergelijke beslissingen op een beredeneerde manier te kunnen maken.
Ontsluiting:
Dit erfgoed, de onderzoeken en het restauratieproces verdiende ontsloten te worden. Dat gebeurt door de instrumenten beurtelings tentoon te stellen in de permanente collecties van het MIM. Verder vertelt een publicatie van 2017 het hele verhaal van dit project. Op deze link vind je ook een lijst van de schilderijen die de Ruckers instrumenten decoreren, zoals vermeld staat in de publicatie.
